Frode Als je doelgroep jonge kinderen is, en dat marked is het niet heel handig om uit je doelgroep zo extreem te treden. Sowieso is Toverland niet echt een familiepark, want er zijn attacties voor jonge kinderen en voor oudere mensen. Een mega houten achtbaan wanneer je eigenlijk nog een indoor speeltuin bent is ook heel apart.
Caroline Kortooms neemt afscheid van Attractiepark Toverland
Frode te veel schulden maken is sowieso niet slim. Het is hun hobby, en ik geloof niet dat zij dat in haar eentje beslist heeft. Als ze dan toch schulden maken, hebben ze nu de doelgroep verbreed. Welke achtbaan is dan wel slim? Geld kunnen ze ook in hun eigen zak steken. Het is toch mooi dat parken dit voor ons willen doen, en dat wij er van genieten?
De hoofdlijnen van dit beleid zijn niet door Caroline Kortooms bepaald volgens mij, dit komt eerder vanuit Jean Gelissen (sr).
Daarnaast schulden maken kan een prima opzet zijn om iets te starten en te gaan opbouwen, sterker nog, in de huidige wereld denk ik de enige manier om iets op te bouwen, kijk naar een Disney in Parijs, maar ook grote tech bedrijven zoals Uber etc.
Daarnaast blijft iedereen zich blind staren op "ja maar die achtbaan" Toverland heeft niet alleen een achtbaan neergezet, ze hebben fors geinvesteerd in een nieuwe ingang met bijbehorend nieuw ingangsgebied, nieuwe winkels, en een nieuw themadeel met een kleine darkride, restaurant en een achtbaan. Dus je had wel een goedkopere Vekoma kunnen neerzetten, maar daarmee hadden ze niet opeens de helft bespaard natuurlijk.
broodje123 Sowieso is Toverland niet echt een familiepark,
Waarom is het geen familiepark?
Toverland heeft als hoofddoelgroep wat ze noemen de Extended family, dus een gezin met kinderen onder de 16 jaar die met opa en oma samen het park willen bezoeken.
Laat ik nu 1 a 2x per jaar in die samenstelling Toverland bezoeken, en laten we nu altijd een perfect dagje uit hebben met zn alle waarbij niemand zich die dag verveelt en we eigenlijk als je het precies bekijkt nog eens tijd te kort hebben.....
Nee, Toverland is een prima familie park.
Is er wat aan te merken op de balans dat er misschien wat meer attracties mogen komen tussen het gat "dikke achtbaan" en "speelhal", mee eens hoor, maar dat maakt het niet dat het geen familie park is.
- Bijgewerkt
broodje123 Ik ben het deels met je eens. Troy heeft Toverland geholpen om echt een stap te maken en de Magische Vallei was een mooie en evenwichtige uitbreiding. Met de komst van Port Laguna en Avalon is de balans er voor mijn gevoel uit geraakt: er zijn nu attracties voor kleine kinderen, goede achtbanen, maar vrijwel niets voor de volwassen bezoeker die niet graag in achtbanen gaat. Ook zijn er maar weinig attracties die je met de hele familie samen kan doen. Ik denk dat de prioriteiten in 2018 verkeerd zijn gelegd en dat men beter een familie-attractie i.p.v. nóg een coaster had kunnen bouwen. Het parkt trekt nu al twee jaar op rij minder bezoekers dan begroot en ik begin steeds meer het gevoel te krijgen dat het aanbod daarin een factor is.
- Bijgewerkt
Michael De aflossing van de schuld zit neem ik aan toch verwerkt in de getallen voor de winst? Die winst is niet bedoeld om de schuld af te lossen toch? Of heb ik gewoon nooit goed opgelet met boekhouden?
Je had toch wat beter op moeten letten 
. De aflossing van een schuld zit niet verwerkt in de winst daarom is schuld ook geen onderdeel van de winst- en verliesrekening zoals Jules aangaf. Op de winst- en verliesrekening staan je omzet en kosten. Schuld op zichzelf is geen omzet maar ook geen kostenpost. Schuld is dan ook een post op de balans (vreemd vermogen). De rentelast over deze schuld staat wel op de winst- en verliesrekening. Rente is namelijk kosten. De winst van de onderneming kan vervolgens bijvoorbeeld blijven hangen in de onderneming (ten gunste van het eigen vermogen), kan worden aangewend om de schuldenlast te verlagen (in dat geval daalt het vreemde vermogen op de balans) of kan bijvoorbeeld als rendement aan de onderneming worden ontrokken (bijv. aandeelhouder keert aan zichzelf winst uit).
- Bijgewerkt
Michael Wellicht dat men ergens een deel van de winst laat wegvloeien in aparte “pot” voor toekomstige investeringen. Ik kan mij voorstellen dat een organisatie elk jaar (bijvoorbeeld) een miljoen euro investeringsgeld op de balans zet en laat afvloeien en dat op een later moment dan investeert. Maar dat zal dan wel uit het jaarverslag blijken denk ik. Dus die beperkte winst hoeft niet perse negatief te zijn voor toekomstige investeringen.
De reservering op de balans staat los van de winst die is gemaakt. Je maakt eerst winst (winst- en verliesrekening) en daarna bepaal je wat je met die winst gaat doen. Reserveren is daar inderdaad een optie voor. Maar dat doe je dus pas nadat je winst hebt gemaakt.
Ik verwacht niet dat Toverland daarvoor veel geld reserveert. Geld lenen kost geld, maar in deze tijd (negatieve rente, rente lager dan kost/inflatie) kost geld sparen ook geld. Ik kan de keuze voorstellen om opbrengsten in deze tijd sneller terug te laten vloeien in de onderneming (versnelde afschrijvingen, korte termijn investeringen) of de schuldenlast te verlagen. Grote investeringen worden nu vaak opgehaald bij (private) investeerders (o.a. Toverland finance).
Winst op papier zegt inderdaad weinig. Stel Toverland maakt 1 miljoen winst maar heeft de laatste investering nog voor 25 miljoen in de boeken staan. Dan zou je er voor kunnen kiezen om de afschrijving op deze investering te verhogen. Je winst op papier ‘verdampt’ (fiscaal aantrekkelijk) maar feitelijk wordt je daar als onderneming niet slechter van. Waar het bij Toverland mogelijk begint te knellen is de behoorlijke rentedragende schuldenlast. Zo hebben ze vanuit Toverland finance mooie rendementen beloofd (en gegarandeerd). Ze hebben onlangs een herfinanciering gedaan om tegen een lagere rentelast de bestaande schulden te herfinancieren. Dat kun je natuurlijk niet blijven doen. Op het moment dat de schuldenlast niet meer in verhouding staat t.o.v. de omzet gaan de ratio’s waarop financieringen zijn gebaseerd vervelend worden. Hoe hoger het risico, hoe hoger de rentelast of minder financiering. Rentelast stijgt, winst neemt af (of wordt negatief), vang je op door in te teren op eigen vermogen, horrorscenario: eigen vermogen wordt negatief en je bent technisch failliet. Zover is daar nog lang niet en gaat met de gezonde moedermaatschappij bij normale omstandigheden ook echt niet gebeuren.
Pieck De rentelast over deze schuld staat wel op de winst- en verliesrekening. Rente is namelijk kosten. De winst van de onderneming kan vervolgens bijvoorbeeld blijven hangen in de onderneming (ten gunste van het eigen vermogen), kan worden aangewend om de schuldenlast te verlagen (in dat geval daalt het vreemde vermogen op de balans) of kan bijvoorbeeld als rendement aan de onderneming worden ontrokken (bijv. aandeelhouder keert aan zichzelf winst uit).
Ik weet overigens niet of dit in Nederland anders is, maar ik werk(te) voor een nonprofit in de VS en in het jaarverslag en de uiteindelijke winst- en verliesrekening werd daar de jaarlijkse nettobalans wel aangeduid inclusief vooraf gebudgetteerde aflossingen op leningen. Een aflossing kan tenslotte een betalingsverplichting zijn als je dat zo met de verstrekker van de lening afspreekt.
Pieck Winst op papier zegt inderdaad weinig. Stel Toverland maakt 1 miljoen winst maar heeft de laatste investering nog voor 25 miljoen in de boeken staan. Dan zou je er voor kunnen kiezen om de afschrijving op deze investering te verhogen. Je winst op papier ‘verdampt’ (fiscaal aantrekkelijk) maar feitelijk wordt je daar als onderneming niet slechter van. Waar het bij Toverland mogelijk begint te knellen is de behoorlijke rentedragende schuldenlast. Zo hebben ze vanuit Toverland finance mooie rendementen beloofd (en gegarandeerd). Ze hebben onlangs een herfinanciering gedaan om tegen een lagere rentelast de bestaande schulden te herfinancieren. Dat kun je natuurlijk niet blijven doen. Op het moment dat de schuldenlast niet meer in verhouding staat t.o.v. de omzet gaan de ratio’s waarop financieringen zijn gebaseerd vervelend worden. Hoe hoger het risico, hoe hoger de rentelast of minder financiering. Rentelast stijgt, winst neemt af (of wordt negatief), vang je op door in te teren op eigen vermogen, horrorscenario: eigen vermogen wordt negatief en je bent technisch failliet. Zover is daar nog lang niet en gaat met de gezonde moedermaatschappij bij normale omstandigheden ook echt niet gebeuren.
Deze paragraaf ben ik 't ik eigenlijk helemaal mee eens. Er zijn absoluut cijfers te ontdekken waar Toverland in de komende jaren iets mee zal moeten doen, maar het oogt niet als een penibele situatie en vooral je zin over laten verdampen van winst werd ik blij van. Of je nu een ondernemer met een miljoenenbedrijf bent of je eigen persoonlijke financiën doet, je moet bij eventuele leningen altijd afwegen of rap afbetalen wel in je voordeel is op lange termijn. (Ik los bijvoorbeeld al paar jaar mijn laatste beetje studieschuld in Nederland zo langzaam mogelijk af, omdat belastingvrij pensioensparen hier in Amerika op lange termijn zo extreem gunstig is.)
- Bijgewerkt
Jules Ik weet overigens niet of dit in Nederland anders is, maar ik werk(te) voor een nonprofit in de VS en in het jaarverslag en de uiteindelijke winst- en verliesrekening werd daar de jaarlijkse nettobalans wel aangeduid inclusief vooraf gebudgetteerde aflossingen op leningen. Een aflossing kan tenslotte een betalingsverplichting zijn als je dat zo met de verstrekker van de lening afspreekt.
Precies! Is ook in Nederland zo. Zoals je schrijft komt dat in de jaarrekening terug op de balans. De balans is echter wat anders dan de winst- en verliesrekening. Dat wilde ik vooral duiden om het misverstand dat de aflossing van schuld ten laste zou zijn van de winst op winst- en verliesrekening duidelijk te maken.
Progress Volgens mij was het in theorie juist de bedoeling van de laatste uitbreidingen om het trucje Troy-Magische Vallei nog eens (versneld) te herhalen. Zowel het thrill als het familiesegment hadden aanvulling nodig om het park dagvullend te maken voor alle doelgroepen. Fenix had als de 'nieuwe Troy' de grote thrill-lokker moeten zijn, en Merlin's Quest/Flaming Feather hadden a la Scorpios/Paarden van Ithaka er in 1 klap een compleet gebied van moeten maken. Port Laguna was dan alvast een opzetje voor de 'nieuwe Magische Vallei' (volledig gethematiseerd familiegericht gebied) dat vanwege budgetbeperkingen waarschijnlijk gepland was om in een 2e fase afgemaakt te worden. (er waren duidelijk plannen/ruimte gelaten voor een permanent themapodium & ten minste 1 attractie achter de lockers)
Op het themepark forum hebben wij voor opening van de gebieden wel eens eerder deze discussie gehad en plaatste jij toen al vraagtekens hoe succesvol dat plan zou zijn. Helaas (want de gunfactor hadden ze zeker) heb je ook buiten de Corona-crisis om gelijk gekregen. Het gehoopte kantelpunt a la Troy waarin in 1 klap weer significant meer mensen hun weg naar Toverland zouden vinden is niet gekomen en het is mét de Corona nog maar de vraag of en hoe de opvolgers van Caroline nu die 2e fase ooit voor elkaar kunnen boksen. De tijd waarin Toverland zich op grote gebieden richt lijkt me voorlopig in ieder geval voorbij, wanneer (en dat duurt voorlopig nog wel even) er weer investeringsruimte komt zou het nu veel verstandiger zijn de bestaande gebieden uit te breiden met individuele familiegerichte projecten/flatrides.
- Bijgewerkt
Ik lees hier mee maar ik wil nu graag reageren. Ik wil een aantal opmerkingen maken over de aannames die worden gemaakt op basis van (financiële) cijfers. Voor de financiën zijn kort gezegd 3 zaken van belang namelijk de winst-en verlies rekening (de naam zegt het al), de balans (kortom je bezettingen en schulden) en je kasstromen (hoeveel geld gaat er in en uit). Deze 3 beïnvloeden elkaar maar moet je ook in samenhang met elkaar beoordelen en ook met andere jaren. Zonder verdere context zegt de hoogte van een schuld of de hoogte van je winst niet heel veel.
Ik heb even kort gekeken naar verschillende gegevens. Hierbij valt op dat Toverland grotere bezoekersaantallen had verwacht. De groei in bezoekersaantallen was in 2018 ongeveer 19% en in 2019 ongeveer 6%. Andere parken in NL zoals Walibi ( -2,3% in 2018/ +1.8% in 2019) en Efteling (+3.2% in 2018 / - 1.7% in 2019) kregen dit niet voor elkaar. Ook Slagharen en Duinrel gaan in de min in 2019. Zelf in 2017 met de opening van Symbolica komt de Efteling "slechts" op +9%, al heeft de Efteling in absolute aantallen uiteraard de grootste toename over al die jaren. Toverland heeft dus unieke en grote toenames. Tot zekere hoogte kost groei niet alleen maar geld maar ook tijd. Was nog meer groei dan wel realistisch? Het is hierbij dus de vraag hoe je je geld optimaal kunt investeren. Al denk ik zelf dat Toverland unieke uitbreidingen nodig heeft om groei mogelijk te maken. Met standaard flatride of kale standaard achtbaan zul je al snel verbleken tussen de andere parken.
Overigens zijn verschillende cijfers van Toverland goed zoals de groei in ebitda. Maar ook de genoemde debt/ebitda ratio is verbeterd in 2019(6.6) t.o.v. van 2018(7.3). Ook het hebben van (grote) schulden is niet bijzonder voor een groeiend bedrijf in een deze branche. In de pretparkwereld zijn grote investeringen onvermijdbaar en zul je dus geld moeten lenen. Ik vraag me wel af hoe het verder gaat met Toverland (nog los van de coronacrisis). Ik denk dat de rek er voorlopig uit is wat betreft investeren en groeien tenzij er op creatieve manier nieuw geld aangetrokken kan worden. De hoogte van de schuld ten opzichte van alle andere zaken zit aan de bovengrens in de huidige situatie. Dit blijkt ook uit de podcast met Looopings waarin aangegeven wordt dat ze denken langer vooruit te kunnen met het huidige aanbod. Ook lijken ze te kiezen voor een strategie waarmee er groei wordt gecreëerd binnen het huidige aanbod door middel van nieuwe openingstijden en evenementen. Dit lijkt mij cruciaal om door te kunnen blijven groeien en te investeren. Mogelijk dat het klopt dat de reputatie van Toverland langzamer groeit dan de fysieke groei. Ook dat zou betekenen dat er nog extra groei is te realiseren.
Ik hoop van harte dat ze kunnen blijven investeren en groeien bij Toverland. Enerzijds vind ik het een geweldig park en anderzijds is de potentie gigantisch door de hoeveelheid ruimte die ze hebben. Ik vrees echter dat het voorlopig allemaal wat rustiger gaat in Toverland. Als dat het geval is is dat wel jammer want juist de grote uitbreidingen waarmee Toverland steeds verrast lijken mij cruciaal om de ambities waar te maken. Maar wie weet zit ik er wel helemaal naast en is er heel veel mogelijk of weten ze creatieve oplossingen te bedenken waarmee we alsnog verrast zullen worden in de komende jaren.
NR92 Interessante analyse, dankjewel!
Ik ben het alleen niet helemaal eens met het vergelijken van de groeipercentages: als de Efteling 19% zou groeien zou dat een miljoen bezoekers extra betekenen! Vanuit een lagere startwaarde is een hoog percentage natuurlijk eenvoudiger te realiseren. Je geeft overigens zelf al aan dat de groei er alweer een beetje uit raakt (van 19% naar 6%). Het miljoen bezoekers dat men hoopte te bereiken is in ieder geval nog niet in zicht (en in 2020 zal dat ook lastig worden, hoewel we dat het park natuurlijk niet kunnen aanrekenen).
Eens met je analyse van de schuld: meer geld lenen gaat niet gemakkelijk zijn. De debt/ebitda ratio is weliswaar verbeterd, maar nog steeds een stuk hoger dan was afgesproken met de bank. Van geld wegzetten voor latere uitbreidingen zie ik in de cijfers niet direct iets terug, dus hoe de pre-Corona groeistrategie van Toverland er uit zag blijft voor mij een raadsel.
Ik lees overigens net dat technisch directeur Paul Oomen ook opstapt. Dus nu zijn naast Caroline Kortooms de technisch directeur, de operationeel directeur en de marketingdirecteur opgestapt. Volgens Looopings wordt voor deze functies geen vervanging gezocht, dus de directie bestaat straks uit Jean Gelissen sr. en Jean Gelissen jr. Die zullen het behoorlijk druk gaan krijgen neem ik aan :-) Maar goed, als invulling niet nodig is snap ik helemaal dat men daarvoor geen nieuwe kosten gaat maken.
Het hier geopperde vermoeden dat een nieuwe directeur ook vaak een nieuwe directie om zich heen vormt zal dus niet bewaarheid worden.
Progress Van geld wegzetten voor latere uitbreidingen zie ik in de cijfers niet direct iets terug, dus hoe de pre-Corona groeistrategie van Toverland er uit zag blijft voor mij een raadsel.
We weten echter dat Toverland optimistisch is over uitbreidingen in de komende jaren, want het park heeft al vele open hectares beschikbaar en besloot toch vorig jaar extra grond aan te trekken èn meldde in het jaarverslag een aankomende betaling van meerderde miljoenen voor nog meer grond op het oog te hebben. Die grond helpt natuurlijk met de balans, zeker als 't eventueel onder de verwachte toekomstige waarde kan worden aangetrokken, maar als het park echt in een lastig parket zat en niet geloofde in uitbreidingen op korte termijn hadden ze vast en zeker die miljoenen uitgetrokken om huidige grond te bebouwen of schulden af te lossen.
Progress Klopt. Maar dat schrijf ik zelf ook al. De Efteling is hier een beetje de vreemde eend vanwege de grote aantallen. Overigens is die 6% nog steeds erg verrassend ten opzichte van andere parken. Zelfs Walibi met de nieuwe achtbaan komt daar niet bij in de buurt.
Jules het park heeft al vele open hectares beschikbaar en besloot toch vorig jaar extra grond aan te trekken
Daar zijn ze bij een ander park vast jaloers op haha. Toverland kan in de (verre) toekomst echt veel profijt hebben van deze strategie waarbij steeds ver vooruit wordt gekeken naar uitbreidingsmogelijkheden.
Tja, ze lijken er zelf inderdaad alle vertrouwen in te hebben, anders koop je inderdaad niet zoveel land bij. Ook de nieuw aangeschafte achtbaantrein was natuurlijk geen kleine investering.
En toch zet ik mijn vraagtekens... een schuld van 46 miljoen die significante uitbreidingen in de komende jaren erg lastig zal maken, tegenvallende cijfers, een in zeer korte tijd compleet uitgedunde directie... zit er een overname aan te komen?
Progress Interresante, maar welk bedrijf is geschikt. Ik denk gelijk aan Merlin, maar het past niet echt in hun plaatje. Parque Reonidos zou echt zonde zijn, Aspro is nog erger, maar ik zou dan hopen een kapitaal krachtige familie, want ik kan mijzelf geen geschikte groep vinden. De indoorhallen en Magische vallei passen wel een beetje bij De Gullivers Group, maar lijkt me sterk dat ze willen gaan opereren in Nederland.
- Bijgewerkt
broodje123 Plopsa is er ook nog... we weten dat die best nog een park in Nederland zouden willen. Hoewel ze als ik me goed herinner meer interesse hadden in een park in de Randstad.
Hoe dan ook zal het voor de familie vooral interessant zijn wie het meeste geld op tafel legt.
Ik hoop toch echt niet op een overname eigenlijk. Ik denk juist dat het feit dat het een familiebedrijf was ontzettend veel goed heeft gedaan. En nu dragen ze het over aan de volgende generatie die dezelfde visie (hopelijk) heeft. Ik ben bang dat een investeerder/overname dat in de weg zou zitten.
Overname door de Mack familie? 
Ze hebben toch zulke goede contacten met Europapark 
Ik vind een overname niet waarschijnlijk als nou net alle externen de directie verlaten en de familie overblijft... En eigenlijk vind ik het uberhaupt niet waarschijnlijk; ik heb de indruk dat er in de familie(bedrijven) heel veel geld zit en dat ze ontzettend veel plezier beleven aan het runnen van het park. Waarom zouden ze het dan laten overnemen?
Ik weet overigens niet hoeveel waarde we moeten hechten aan het kopen van de grond. Ik deel de analyse dat je zo’n investering niet doet als je heel krap zit, maar tegelijk kan het ook zijn dat het een unieke kans was om de grond nu te kopen. Nu of voorlopig heel lang niet, zeg maar. Het is anders dan een achtbaan kopen: als je dat niet dit jaar doet, dan is er volgend jaar nog steeds heel veel keuze. Het is de vraag of die grond een volgend jaar ook nog te koop zou zijn.
Laten we Toverland even niet laten overnemen door iemand anders alsjeblieft. De huidige kracht zit hem in het familiebedrijf. 
tuindwerg Het is anders dan een achtbaan kopen: als je dat niet dit jaar doet, dan is er volgend jaar nog steeds heel veel keuze. Het is de vraag of die grond een volgend jaar ook nog te koop zou zijn.
En ze leren van de Efteling met een stelletje directe buren die goud zien in hun stukjes grond