Caroline Kortooms neemt afscheid van Attractiepark Toverland

Frode Ik weet niet precies waar je nu op doelt, buiten dat Duinrell eigenaar is van 10 hectare gekregen bij zijn huwelijk. Verder is de familie compleet eigenaar van het park en heeft, zover ik weet, het koninklijk huis hier bijzonder weinig mee te maken.

Hjalmar Hebben ze geen bloedlijn naar het koningshuis? Ik heb wel gehoord dat het park en zwembad exclusieve voor het koningshuis gereserveerd werd. Ik denk dat dat nog steeds gebeurd, maar dat weet ik niet. Verder weet ik er niks van. Ik ben er eigenlijk wel nieuwsgierig na hoe dat zit. In ieder geval heeft koning willem alexander mooie jeugd herinneringen aan dat park, en dat zou kunnen helpen.

Hjalmar de vrouw van de eigenaar, de gravin, is de grootmeesteres van Koningin Máxima. Daarvoor was ze hofdame bij Koningin Beatrix. Er ligt wel een Koninklijke connectie, maar dat lijkt me niet gerelateerd aan het pretpark.

Ik heb de jaarrekening er even bijgepakt van de KVK. Daarop zie ik op het eerste oog het volgende terug:

Personeelskosten stegen met €677.798,-
Afschrijvingen stegen met €913.610,-
Overige bedrijfslasten met €459.009,-

Kortom, de kosten zijn sowieso redelijk flink gestegen als ik alleen al kijk naar de winst- en verliesrekening. Ik zal de komende week nog eens even goed erdoorheen kammen om te kijken hoe het met de schulden zit. Zover ik zien kan is de situatie dat de totale schuld niet heel flink gedaald is maar een keer is omgezet van een langlopende naar een kortlopende schuld (ongeveer €2 miljoen)

Michael De aflossing van de schuld zit neem ik aan toch verwerkt in de getallen voor de winst? Die winst is niet bedoeld om de schuld af te lossen toch? Of heb ik gewoon nooit goed opgelet met boekhouden?

Goed punt, zou kunnen! Per saldo is er drie ton afgelost (van 46,8 naar 46,5 miljoen), dus heel hard gaat het in ieder geval nog niet. Voor een afbetaling van 3,6 miljoen aan de gemeente is minimaal een jaar uitstel verleend, dus dat scheelt alweer.

Blijft mijn vraag staan: hoe dacht men nieuwe uitbreidingen te financieren? Pre-corona hadden de meeste parken in de omgeving ambitieuze uitbreidingsplannen. Toverland had nog wel een tijdje op Avalon en Port Laguna kunnen teren, maar op een gegeven moment had er toch iets nieuws moeten komen. Dat is lastig met een lege spaarpot.

Simon Niet helemaal mee eens. Als investeerder, zeker een kapitaalkrachtige zoals een bank, moet je ook je investeringen beschermen. Zolang de lagertermijn verwachtingen positief zijn, kan je er beter voor zorgen dat een bedrijf overeind blijft, dan 'restjes' te harken.

Absoluut, maar het ligt dan wel aan de mate van de zorgen die je hebt. Als 't echt hopeloos is ga je achter iedere mogelijke cent aan, als je denk dat 't goed komt met wat steun kies je voor wat we hier lezen. Juist daarom ben ik ook gewoon optimistisch dat ze echt wel weten wat ze doen.

Progress Goed punt, zou kunnen! Per saldo is er drie ton afgelost (van 46,8 naar 46,5 miljoen), dus heel hard gaat het in ieder geval nog niet. Voor een afbetaling van 3,6 miljoen aan de gemeente is minimaal een jaar uitstel verleend, dus dat scheelt alweer.

Wat Michael zegt is volgens mij wel de situatie. Je aflossingen zitten normaal gesproken verwerkt in je winst en verlies. Dat was mijn punt eerder ook over opties om eventuele winstbelasting te drukken door je winst te minimaliseren door je schulden maximaal af te lossen. De per saldo aflossing is inderdaad klein, maar er staat dat in 2019 er nog wel een betaling voor aankoop van grond is gedaan (en die is voor 2020 dus uitgesteld). Ik weet niet of die betaling hetzelfde soort bedrag is als wat we voor 2020 horen, maar mocht dat wel zo zijn dan is de winstmarge voor aflossing van schulden behoorlijk sterk. Zolang de waarde van je bedrijf ook stijgt - en de waarde van de grond die je bezit, etc. - kun je wel een tijdje wat schuld rondsjouwen, als je maar aan de renteverwachting van je geldschieter voldoet.

Progress Blijft mijn vraag staan: hoe dacht men nieuwe uitbreidingen te financieren? Pre-corona hadden de meeste parken in de omgeving ambitieuze uitbreidingsplannen. Toverland had nog wel een tijdje op Avalon en Port Laguna kunnen teren, maar op een gegeven moment had er toch iets nieuws moeten komen. Dat is lastig met een lege spaarpot.

Wellicht dat men ergens een deel van de winst laat wegvloeien in aparte “pot” voor toekomstige investeringen. Ik kan mij voorstellen dat een organisatie elk jaar (bijvoorbeeld) een miljoen euro investeringsgeld op de balans zet en laat afvloeien en dat op een later moment dan investeert. Maar dat zal dan wel uit het jaarverslag blijken denk ik. Dus die beperkte winst hoeft niet perse negatief te zijn voor toekomstige investeringen.

Zag er uit als iemand met passie, alleen hoop wel dat het park nu toch iets professioneler gaat gerund worden. Want, Toverland was meer bezig met wat de familie leuk vond, dan het publiek. Want een park met jonge kinderen als doelgroep die een B & M neerzet is toch wel apart.

broodje123 te veel schulden maken is sowieso niet slim. Het is hun hobby, en ik geloof niet dat zij dat in haar eentje beslist heeft. Als ze dan toch schulden maken, hebben ze nu de doelgroep verbreed. Welke achtbaan is dan wel slim? Geld kunnen ze ook in hun eigen zak steken. Het is toch mooi dat parken dit voor ons willen doen, en dat wij er van genieten?

Frode Als je doelgroep jonge kinderen is, en dat marked is het niet heel handig om uit je doelgroep zo extreem te treden. Sowieso is Toverland niet echt een familiepark, want er zijn attacties voor jonge kinderen en voor oudere mensen. Een mega houten achtbaan wanneer je eigenlijk nog een indoor speeltuin bent is ook heel apart.

Pieck De rentelast over deze schuld staat wel op de winst- en verliesrekening. Rente is namelijk kosten. De winst van de onderneming kan vervolgens bijvoorbeeld blijven hangen in de onderneming (ten gunste van het eigen vermogen), kan worden aangewend om de schuldenlast te verlagen (in dat geval daalt het vreemde vermogen op de balans) of kan bijvoorbeeld als rendement aan de onderneming worden ontrokken (bijv. aandeelhouder keert aan zichzelf winst uit).

Ik weet overigens niet of dit in Nederland anders is, maar ik werk(te) voor een nonprofit in de VS en in het jaarverslag en de uiteindelijke winst- en verliesrekening werd daar de jaarlijkse nettobalans wel aangeduid inclusief vooraf gebudgetteerde aflossingen op leningen. Een aflossing kan tenslotte een betalingsverplichting zijn als je dat zo met de verstrekker van de lening afspreekt.

Pieck Winst op papier zegt inderdaad weinig. Stel Toverland maakt 1 miljoen winst maar heeft de laatste investering nog voor 25 miljoen in de boeken staan. Dan zou je er voor kunnen kiezen om de afschrijving op deze investering te verhogen. Je winst op papier ‘verdampt’ (fiscaal aantrekkelijk) maar feitelijk wordt je daar als onderneming niet slechter van. Waar het bij Toverland mogelijk begint te knellen is de behoorlijke rentedragende schuldenlast. Zo hebben ze vanuit Toverland finance mooie rendementen beloofd (en gegarandeerd). Ze hebben onlangs een herfinanciering gedaan om tegen een lagere rentelast de bestaande schulden te herfinancieren. Dat kun je natuurlijk niet blijven doen. Op het moment dat de schuldenlast niet meer in verhouding staat t.o.v. de omzet gaan de ratio’s waarop financieringen zijn gebaseerd vervelend worden. Hoe hoger het risico, hoe hoger de rentelast of minder financiering. Rentelast stijgt, winst neemt af (of wordt negatief), vang je op door in te teren op eigen vermogen, horrorscenario: eigen vermogen wordt negatief en je bent technisch failliet. Zover is daar nog lang niet en gaat met de gezonde moedermaatschappij bij normale omstandigheden ook echt niet gebeuren.

Deze paragraaf ben ik 't ik eigenlijk helemaal mee eens. Er zijn absoluut cijfers te ontdekken waar Toverland in de komende jaren iets mee zal moeten doen, maar het oogt niet als een penibele situatie en vooral je zin over laten verdampen van winst werd ik blij van. Of je nu een ondernemer met een miljoenenbedrijf bent of je eigen persoonlijke financiën doet, je moet bij eventuele leningen altijd afwegen of rap afbetalen wel in je voordeel is op lange termijn. (Ik los bijvoorbeeld al paar jaar mijn laatste beetje studieschuld in Nederland zo langzaam mogelijk af, omdat belastingvrij pensioensparen hier in Amerika op lange termijn zo extreem gunstig is.)

Progress Volgens mij was het in theorie juist de bedoeling van de laatste uitbreidingen om het trucje Troy-Magische Vallei nog eens (versneld) te herhalen. Zowel het thrill als het familiesegment hadden aanvulling nodig om het park dagvullend te maken voor alle doelgroepen. Fenix had als de 'nieuwe Troy' de grote thrill-lokker moeten zijn, en Merlin's Quest/Flaming Feather hadden a la Scorpios/Paarden van Ithaka er in 1 klap een compleet gebied van moeten maken. Port Laguna was dan alvast een opzetje voor de 'nieuwe Magische Vallei' (volledig gethematiseerd familiegericht gebied) dat vanwege budgetbeperkingen waarschijnlijk gepland was om in een 2e fase afgemaakt te worden. (er waren duidelijk plannen/ruimte gelaten voor een permanent themapodium & ten minste 1 attractie achter de lockers)

Op het themepark forum hebben wij voor opening van de gebieden wel eens eerder deze discussie gehad en plaatste jij toen al vraagtekens hoe succesvol dat plan zou zijn. Helaas (want de gunfactor hadden ze zeker) heb je ook buiten de Corona-crisis om gelijk gekregen. Het gehoopte kantelpunt a la Troy waarin in 1 klap weer significant meer mensen hun weg naar Toverland zouden vinden is niet gekomen en het is mét de Corona nog maar de vraag of en hoe de opvolgers van Caroline nu die 2e fase ooit voor elkaar kunnen boksen. De tijd waarin Toverland zich op grote gebieden richt lijkt me voorlopig in ieder geval voorbij, wanneer (en dat duurt voorlopig nog wel even) er weer investeringsruimte komt zou het nu veel verstandiger zijn de bestaande gebieden uit te breiden met individuele familiegerichte projecten/flatrides.

NR92 Interessante analyse, dankjewel!
Ik ben het alleen niet helemaal eens met het vergelijken van de groeipercentages: als de Efteling 19% zou groeien zou dat een miljoen bezoekers extra betekenen! Vanuit een lagere startwaarde is een hoog percentage natuurlijk eenvoudiger te realiseren. Je geeft overigens zelf al aan dat de groei er alweer een beetje uit raakt (van 19% naar 6%). Het miljoen bezoekers dat men hoopte te bereiken is in ieder geval nog niet in zicht (en in 2020 zal dat ook lastig worden, hoewel we dat het park natuurlijk niet kunnen aanrekenen).

Eens met je analyse van de schuld: meer geld lenen gaat niet gemakkelijk zijn. De debt/ebitda ratio is weliswaar verbeterd, maar nog steeds een stuk hoger dan was afgesproken met de bank. Van geld wegzetten voor latere uitbreidingen zie ik in de cijfers niet direct iets terug, dus hoe de pre-Corona groeistrategie van Toverland er uit zag blijft voor mij een raadsel.

Ik lees overigens net dat technisch directeur Paul Oomen ook opstapt. Dus nu zijn naast Caroline Kortooms de technisch directeur, de operationeel directeur en de marketingdirecteur opgestapt. Volgens Looopings wordt voor deze functies geen vervanging gezocht, dus de directie bestaat straks uit Jean Gelissen sr. en Jean Gelissen jr. Die zullen het behoorlijk druk gaan krijgen neem ik aan :-) Maar goed, als invulling niet nodig is snap ik helemaal dat men daarvoor geen nieuwe kosten gaat maken.
Het hier geopperde vermoeden dat een nieuwe directeur ook vaak een nieuwe directie om zich heen vormt zal dus niet bewaarheid worden.

Progress Van geld wegzetten voor latere uitbreidingen zie ik in de cijfers niet direct iets terug, dus hoe de pre-Corona groeistrategie van Toverland er uit zag blijft voor mij een raadsel.

We weten echter dat Toverland optimistisch is over uitbreidingen in de komende jaren, want het park heeft al vele open hectares beschikbaar en besloot toch vorig jaar extra grond aan te trekken èn meldde in het jaarverslag een aankomende betaling van meerderde miljoenen voor nog meer grond op het oog te hebben. Die grond helpt natuurlijk met de balans, zeker als 't eventueel onder de verwachte toekomstige waarde kan worden aangetrokken, maar als het park echt in een lastig parket zat en niet geloofde in uitbreidingen op korte termijn hadden ze vast en zeker die miljoenen uitgetrokken om huidige grond te bebouwen of schulden af te lossen.