In een korte tijd doken in twee concept-arts potentiële stations voor de Efteling Stoomtrein Maatschappij op. Bij het Grand Hotel was een bescheiden station aan de Vonderplas zichtbaar en bij Grand Circus Balancé piepte nét een bordje ‘Station Reizenrijk’ in beeld. Reden voor mij om eens aan het dromen te slaan en mijn gedachten eens op het digitale papier te zetten.
Met de geruchten over het hotel aan het Dwarrelplein stak ook de Stoomtrein-discussie weer de kop op. Los van de vraag hoe stikstof-vriendelijke deze nostalgische attractie is, worden ook regelmatig de mogelijkheden van dit traject besproken. Op sommige punten ligt de Stoomtrein logistiek-technisch namelijk enorm interessant.
Op dit moment wordt de Stoomtrein voornamelijk gezien als extra attractie. Hoewel het een aangename manier is om van de ene kant naar de andere kant van het park te raken, moet je al wel naar een uithoek van het park zijn gelopen om hier gebruik van te maken. Als vervoersmiddel is de Stoomtrein dus niet het meest efficiënt, terwijl die mogelijkheid er wel is. Sterker nog, in de hoogtijdagen van het Spoortreinemplacement telde de Efteling zelfs 4 stations, netjes in elk Rijk (of areaal) eentje. Het zijn nu nét de stationnetjes die de afgelopen tijd in de concepten te zien zijn, die in de loop der tijd het veld hebben moeten ruimen. Dat wekte mijn interesse. Hoe concreet zijn deze plannen? Wat is de meerwaarde van de Stoomtrein als vervoersmiddel in het park? En waar zouden we nog over mogen dromen?
Station Entree/Anderrijk
Eerst maar eens de potentiële stations onder de loep nemen; Station Anderrijk/Entree en Station Reizenrijk. Te beginnen bij het station in het entreegebied. Op het concept van Grand Efteling Hotel is rechts naast het hotel een bescheiden stationnetje zichtbaar. Op tekening voorzien van een groen/koperen dak, passend bij het Hotel en de architectuur van Fantasierijk. De locatie is natuurlijk maar een schets, maar mijn interpretatie zou zijn dat dit station dan ongeveer komt te liggen op/vanaf de plek waar we nu tijdelijk de Pardoes Promenade betreden.
Op die plek vinden we tzt een terras, de Aquanuravlonder en vermoedelijk dus ook ‘gewoon’ een route om het park in of uit te lopen. Logistiek lijkt mij dit niet de meest handige plaats voor een station. Zeker omdat op deze locatie mensen de Stoomtrein wél als een vervoersmiddel zullen willen gebruiken en de instap hier dus beduidend hoger zal zijn. De mogelijke rijen die je hier dan creëert blokkeren dan enorm veel doorgangen. Nu kennen we de Efteling en logistiek, dus dat men deze problemen niet ziet of voor lief neemt zou geen verrassing zijn. Daarbij is een halte in het entreegebied helemaal geen slecht idee. Andere opties zouden voorbij het hotel zijn, tegen het Sprookjesbos aan ter hoogte van De rode schoentjes. Op deze plek krijgt het bosgevoel echter al een dreun van het hotel, een stationnetje zou dat mogelijk nog eens versterken. Wellicht kan een kleinschalig station wel als buffer tussen het megalomane hotel en het Bos dienen. Ander punt; je zit vrij dicht tegen Station Marerijk aan. De trein zou net op gang komen om alweer in de remmen te moeten.
Wat mij een logischere locatie in dit gebied lijkt, is de oude locatie van Station Anderrijk. Dit was een klein station/perron ter hoogte van waar nu de Fata Morgana evenementenlocatie ligt. Als je hier een kleinschalig overdekt perron aanlegt, kunnen mensen wél gebruik maken van vervoer van en naar de entree, maar lig je niet midden in een druk belopen gebied. Je zou dit kunnen combineren met een kleine entreepoort voor mensen uit het Loonsche Land (en Bosrijk). Als de tijden van de Stoomtrein dan enigszins aanpassen aan de tijden van Aqnuanura en Raveleijn, worden ook deze shows een reden om de trein te nemen.
Station Reizenrijk/Strookrijk
En dan, de nieuwste loot aan de Stationsboom aan concepten. Station Reizenrijk zou zich in de hersenspinsels van Sander de Bruijn gaan situeren bij de ingang van het gebied van Grand Show Coaster Circus Balancé (of wat dan ook). De nieuwe parel aan de Eftelingketting moet natuurlijk wel zo goed mogelijk te bereiken zijn, en zeker een nieuw ontgonnen stuk Efteling verdient een goede ontsluiting op alle mogelijke manieren.
Het Station zou daarmee niet in het drukste punt van het Reizenrijk komen te liggen, maar net daarbuiten, aan de laan tussen het Ruigrijk en het Reizenrijk, tussen de traptreintjes en de kleuterhof. Het grootste nadeel; eens de laatste wagon van de stoomtrein hier is vertrokken, staat de locomotief onderhand alweer in Station de Oost. Dat biedt ook meteen al de leukste oplossing; bouw Station de Oost uit tot een écht Centraal Station, met ook de mogelijkheid om uit stappen aan de overzijde. Het perron aan Station de Oost is een simpele overkapping, dus hier is wel wat van te maken. Als Strookrijk zich dat verder uitbreidt richting Ruigrijk, ben je vanuit daar ook snel bij de E-tickets.
Station Speelweide?
Al met al lijkt een Station Reizenrijk me geen haalbare kaart. Aan de Marerijk-kant zit je al dicht op dat station, wat hetzelfde probleem geeft als een station aan de andere kant met Station de Oost. Een gedachte zou kunnen zijn om aan de Speelweide, naast of tegen het Carrousselpaleis een station te situeren. Logsicherwijs zou het huidige Station Marerijk dan komen te vervallen. Station Speelweide zou dan centraal tussen Reizen- en Marerijk liggen. Je kunt beargumenteren dat Reizenrijk nu een behoorlijk stuk van Station Marerijk af ligt. Een Station Speelweide zou misschien nog wel bereikbaar gemaakt kunnen worden vanaf het Hartenhof, tussen Symbolica en de Pagode door. Of een achteruitgang door het Carrousselpaleis, zodat het te bereiken is via het Diorama. Station Speelweide krijgt misschien wel last van het Flevo-syndroom. Weliswaar centraal gelegen, maar daardoor ook nergens echt bij in de buurt. Station Marerijk ligt nu namelijk perfect bij 3 grote attracties. Zeker als, zoals ik eerder aanhaalde, de treinen gaan rijden aan de hand van showtijden, ligt Station Marerijk ideaal. Zeker een halte op het oude Station Zuid, zou een mooie verdeling van 3 stations geven, waarbij het Reizenrijk misschien een ondergeschoven kindje blijkt.
Station Uitrijk?
Geen van de plannen die hier besproken zijn, lijken snel realiteit te worden. Toch waren ze te vinden op officiële concept-arts, wat op zijn minst aangeeft dat de Efteling de Stoomtrein niet vergeten is. In het hele idee van de Stoomtrein als vervoersmiddel, kun je zelfs nóg groter gaan denken, als je bijvoorbeeld het spoor op plaatsen zou gaan verleggen. Het spoor kent nu namelijk ook enkele nadelen, of bottlenecks. De bekendste daarvan natuurlijk bij de ingang van het park, straks achter het Grand Hotel. De trein heeft ook een tijd niet gereden als Aquanura draaide. Een oplossing? Station Uitrijk! Als het spoor niet voor Fata Morgana af zou buigen richting het Sprookjesbos (langs Aquanura), maar áchter Fata Morgana langs rijdt, om vervolgens langs het theater richting Huis van de Vijf Zintuigen/hotel te rijden, en dan langs het Huis, voor het Grand Hotel, weer aansluit op het spoor richting het Sprookjesstation. Daarmee haal je het spoor áchter het hotel weg, wat anders mogelijk onoverzichtelijk wordt. Tevens voorkom je dat in een mogelijke uitbreiding van het Sprookjesbos, de Stoomtrein dwars door het Bos heen loopt. Nadeel; de bottleneck van nu bij promenade ga je ergens anders creëren op het (huidige) Dwarrelplein. Hoewel dit misschien wel overzichtelijker is dan ‘ineens’ een spoorlijn achter het hotel. Station Uitrijk zou dan op verschillende plekken kunnen liggen; tussen Huis en Hotel, om echt een station bij de entree te hebben. Of tussen Fata Morgana en theater, om weer een combinatie te vormen met een ingang/vervoer voor resortgasten.
Let wel, ik zou niet álle stations die op mijn weergave staan tegelijk willen hebben. Station Entree en Station Reizenrijk zijn zoals Sander de Bruijn het nu heeft geschetst. In plaats van Station Entree zou ik Station Anderrijk realiseren, en Station Speelweide vervangt dan Station Reizenrijk en het huidige Station Marerijk. Station Marerijk kan dan dienst gaan doen als Remise/Sprookjesstation. Dat ligt nu bij een uitbreiding van het Bos immers ook in de weg.
Conclusie
Wat moeten we hier nu allemaal mee? Concreet niets natuurlijk. Maar sinds de geruchten voor het Grand Hotel staat de Stoomtrein weer in de belangstelling. Een sfeermaker in de Efteling met veel potentieel. Ook een decennium terug, toen de plannen voor Station de Oost in de wandelgangen rondwaarden, kwamen mooie plannen voorbij. Een ‘Efteling Centraal’ op de brink, tussen wat nu Polle’s Keuken en Symbolica zijn. Haltes bij de vakantieparken, om resortgasten een deftig vervoer naar en in het park te geven. Leuk om over na te denken en te filosoferen. Vooralsnog bleef het daarbij, tot in korte tijd dus 2 nieuwe stations opdoken in officiële Efteling uitingen. Balancé is weliswaar niet gepubliceerd, maar wel door de Efteling gemaakt. Wie weet dus, wat de nabije toekomst nog gaat brengen.
