Waar de Efteling voor mij voor staat, is vooral ervaringen creëren. Er zijn weinig parken die mij zover meekrijgen om in een wereld te stappen: je gaat op een reis voor al je zintuigen in de Fata Morgana. Je gaat dromen in de Droomvlucht, je gaat op zoek naar goud in de Baron, je gaat op audiëntie bij de Koning in Symbolica.
Er zijn oprecht weinig parken die dat zo goed doen: Land of Legends in Bobbejaanland is mooi maar daar zit een flinterdun verhaal achter wat in feite de omliggende elementen bijeengetrokken is en een verhaal verzonnen er rond. Plopsaland heeft ook quasi nergens een verhaal achter: Heidi The Ride heeft geen verhaal, Ride to Happiness heeft geen rode lijn, het Bos van Plop is ook maar een opeenstapeling van scenes door verschillende seizoenen zonder logica. In Phantasialand heb je Taron, een prachtig gebied, maar er zit geen verhaal in (dat is er wel, maar ga je nergens uit halen). FLY en Rookburgh zijn prachtig, maar een verhaal heb je er ook niet echt.
Een verhaal hoeft niet altijd vingerdik ergens op te liggen, soms is het ook leuk om zelf dingen in te vullen. Ik hou er van om een boek te lezen, wat je zelf de kans geeft om een beeld te vormen. Een film neemt dat weg en geeft je het beeld van een ander. Zo is het ook met verhalen in attracties: je ziet dingen en je ervaart dingen en dan kan je het verhaal zelf invullen en je fantasie op hol laten gaan - vaak kom je dan op een beeld uit dat mogelijk nog veel beter was dan wanneer het verhaal volledig alles vertelde. Een paar dingen vertellen en een aantal dingen mysterieus houden.
Het zit hem vaak in details: geuren in attracties (Droomvlucht, Fata Morgana, Symbolica, Vliegende Hollander), soundscaping en de muziek, de vele kleine details die overal in verspreid zitten.
Dat is waar de Efteling voor mij wel steeds in slaagt, of toch voor gaat. Doen ze dat perfect? Absoluut niet, maar perfectie bestaat niet en is ook niet mooi. Fouten zorgen net voor karakter, een identiteit. En dat is volgens mij ook zo in het park: iedere ontwerper doet oprecht zijn best, maar soms zijn er projecten waar er een kleiner budget voor is, of waar een minder serieuze toon nodig is. Hoe graag we dat ook als fans zouden willen, en hoe hard we bijvoorbeeld Max en Moritz verketteren, het werkt wél. Is het Eftelings? In mijn mening wel, want bonte kleuren zitten ook al heel lang in de Efteling: Carnaval Festival als voorbeeld, maar Monsieur Cannibale had een heel fel kleurgebruik.
De Efteling is Piecks, maar mag niet alleen Piecks zijn. In mijn mening was de lelijkste verwezenlijking in de Efteling de mozaiëk aan PandaDroom, die ondertussen gelukkig al lang tot het verleden hoort, want dat had geen enkele reden om daar aanwezig te zijn. Maar bij Max en Moritz heb je een prachtig dorp dat gerealiseerd werd, zijn alle elementen wel speels maar goed op mekaar ingespeeld. Is de wachtrij goed? Nee, absoluut niet, maar het is een powered coaster waar je nooit lang stilstaat. Is het kinderachtig en heeft het ruwe kantjes? Absoluut.
Is er een verhaal? Ja, dat wel: je zit in een Alpendorpje bij Max & Moritz, ze proberen te ontsnappen uit de werkplek van hun moeder met alle gevolgen vandien. Je komt buiten de attractie, en je ziet op het hele plein sporen van hun acties: kip proberen stelen, hun ingebakken vormen in de Backerei, zelfs interactie met de Holle Bolle Gijs. Die vorm van detaillering en hoe doorgetrokken dat is, heb ik oprecht in weinig parken tot dat niveau gezien.
De graad van afwerking, de details, de ervaring. Dat alles is wat ik bij de Efteling associëer. De Wereld van Sindbad is een heel mooie upgrade geworden en Sirocco is op dit moment waarschijnlijk de meest overdreven en attractieve theekopjesmolen in de wereld. Archipel heeft al veel kritiek gekregen hier, maar als het iets of wat goed weer is, dan zit heel die speeltuin vol.
Tenslotte, over Nest... dat is gewoon een leuke speeltuin, maar ik ben het doelpubliek er niet meer van. Echter is een van mijn beste herinneringen uit mijn jeugd de Trapeze Tower in Bobbejaanland, waar ik mij enorm in kon vermaken en uren in bezig kon zijn. Die was compleet niet gethematiseerd, maar was leuk om in rond te hangen. En hetzelfde zie ik in Nest, het is er altijd vrij druk en kinderen kunnen zich er enorm in amuseren. Is het te fel en opvallend, te obnoxious? Misschien wel, maar ik denk echt niet dat dat kinderen uitmaakt. Het park heeft nog heel wat andere speeltuinen, waaronder bij Villa Volta een heel Pieckse, waar toch minder volk zit dan aan Nest.
Uiteindelijk gaat het er om hoe leuk de doelgroep het vindt, en soms mag het al eens speelser zijn.
Dat het park niet alleen Piecks is, maar ook echt duidelijk Venneriaanse invloeden heeft, en ondertussen ook echt stempels van Karel Willemen en Sander De Bruyn, is in mijn mening ook echt niet slecht. Elke ontwerper brengt iets unieks, breidt de stijl van de Efteling iets uit. Daar moet plek zijn voor dingen die extreem ver van mekaar liggen, zoals een Carnaval Festival of een Max en Moritz, maar tegelijk ook heel Pieckse taferelen zoals het Meisje met de Zwavelstokjes. Het zijn die extremen (en ze zijn nog niet zo extreem) die net toelaten om er nog meer van te genieten.
Als je alle dagen exact hetzelfde eet, dan zal een ander gerecht ook eens lekker zijn. Variatie, en eigen stijlen, houden dingen fris.
Wat mij betreft zijn er de laatsten jaren geen blunders geslagen en hebben we enkel maar mooiere dingen in het park gezien. Wat voor mij echt een blunder zou zijn, zou zijn wanneer de Efteling iets neer zou zetten als de Ride To Happiness: een mooi station en OK wachtrij, waarvan bijna alle effecten al uitstaan na een jaar. Een omgeving waar er een vijvertje gemaakt is met een waterval, wat eigenlijk een enkele steen is op een stuk vijverfolie, zonder begroeiing ernaast.
Ik denk dat het woord waar ik op zoek naar ben, thematische cohesie is: alles past, binnen hetzelfde gebied, heel goed bij mekaar. Zowel de omgeving, de attractie, muziek zijn goed uitgewerkt, er is aandacht voor elk onderdeel van een attractie. Misschien is dat nog het meest Eftelingse voor mij: elk onderdeel an sich is goed en vormt een mooi geheel - geen perfectie, maar dat moeten we ook niet willen.
