De Baron is volgens mij een attractie die redelijk unaniem lovende kritieken heeft gekregen, als we ons specificeren op het esthetische aspect van de attractie. Daar zat de kritiek hem met name in de vermeende koppigheid van de Efteling inzake de logistiek en operations van de ride. Bij Symbolica hoor je eigenlijk ook weinig klachten over de wachtrij, Vergeet niet dat Fata Morgana in de beginjaren een niet-overdekte rij had, waardoor het 'veestal' gevoel een stuk minder is. Als een attractie goed is, vergeef je wellicht een mindere wachtrij. Droomvlucht is daar een duidelijk voorbeeld van. In de Efteling is De Vliegende Hollander het tegenovergestelde. Een rijk gedecoreerde wachtrij en vervolgens een karige attractie. Dat schuurt. Vogel Rok en DVH komen uit een tijd dat de fancommunity in de kinderschoenen stond. Dat waren de eerste attracties waarbij van tevoren al dingen bekend waren en publiekelijk werden besproken. Helaas zijn het ook attracties waarbij de budgettaire kaasschaaf nogal fanatiek is toegepast. Veel decors en effecten tijdens de ritten zelf zijn wegbezuinigd.
Bij Vogel Rok heerste echt teleurstelling over wat de Efteling had neergezet, en niet alleen bij de fans. Ook de (internationale) pretparkbranche had meer verwacht van 'het antwoord op Space Mountain'. Destijds was de Efteling jarenlang vooruitstrevend en koploper in Europa geweest.
De Vliegende Hollander was het eerste grote project sinds het vertrek van Ton van de Ven, de alles overziend visionair die aan veel zaken nog een draai wist te geven. Dat project rammelde, letterlijk en figuurlijk, aan alle kanten. Het ritsysteem faalde, er werden allerlei fouten gemaakt waardoor het gebouw verkeerd is neergezet en er allerlei aanpassingen aan de vijver moesten worden gedaan. Naar verluid heeft dit ook tot vervroegde sluiting van de Pegasus geleid omdat deze hierdoor een tijd met de houtconstructie in het water heeft gestaan. Als klap op de vuurpijl was De Vliegende Hollander esthetisch ook nog eens anders dan we gewend waren, en dat vind ik zelf nog het grootste pijnpunt. In materiaalkeus en afwerking wijkt het af van ál het andere wat we tot die tijd hadden gezien. Geef daarbij ook nog wat rare ontwerpkeuzes, zoals de bootgevels, en mensen hadden er gewoon hun vraagtekens bij. Ten slotte had de Efteling zichzelf met Ton van de Ven een behoorlijk reputatie aangemeten wat dat betreft. Er werd door diverse poppetjes om de stoel van Ton 'gevochten' en dat was geen vruchtbare periode voor het bedrijf.
Het helpt ook niet mee dat de algehele 'staat' van het park niet optimaal was in die tijd. Veel attractiegevels werden goedkoop opgelapt en kregen daardoor een fletse uitstraling, Hugo en de Trollenkoning, ooit animatronicparels, werden gedegradeerd met afschuwelijke maskers (je wil echt niet geloven hoe Hugo er toen bij heeft gezeten, plaatsvervangende schaamte gewoon. Ik ben daardoor toen bewust een tijd niet in Villa Volta geweest omdat ik er niet naar kon kijken). 'We' zagen het toen gewoon niet meer zo zitten. Velen tilden toen ook zwaar aan de sprookjesboom en dat is denk ik ook wel een kantelpunt geweest. Daarna kwam er een jongen genaamd Sander de Bruin, die de portefeuille van Henny Knoet ging beheren en daarmee zeggenschap kreeg over de jubileumattractie van 2012. Dat zag er allemaal al heel fijn uit. Met Raveleijn liet hij ook zien 'de oude stiel' goed te beheersen en de Efteling ontwikkelde ook nog eens Aquanura. De Baron was een kers op de taart en liet zien dat ze het echt nog wel konden.
Iets als Max & Moritz, wat weer ineens een hele andere kant op gaat, doet dus een beetje vrezen welke weg de Efteling wil inslaan. Het maakt ook maar weer eens duidelijk dat de Efteling echt baat heeft bij iets als een 'creatief directeur'. Dat directoraat 'imagineering' is een mooie paraplu, maar meer nog dan verhaaltjes vertellen is de Efteling groot geworden door decors te bouwen. Het zou goed zijn als iemand weer eens zeggenschap kreeg over de lijn die daarin zou moeten zitten. Dat wil niet zeggen dat elk huisje scheefgezakt moet zijn en de bakstenen door het stucwerk moeten komen, maar wel dat het minder uiteenlopend is dan de Baron en Max & Moritz. Nu merk je gewoon per ontwerper een eigen visie op bepaalde zaken, en dat zorgt door voor het ontbreken van samenhang soms. Het is goed als er een overkoepelend iemand is die zaken wat meer kan stroomlijnen.
Wat betreft Nest vind ik wederom het gekozen thema te goedkoop, niet eens zozeer de uitwerking. Een speeltuinvariant van de omliggende attracties, ik vind het te makkelijk. Óf je maakt 'gewoon' een speeltuin, óf je zorgt voor een coherent geheel.
